Demir Eksikliği Ve Demir Eksikliğinin Önemi

Demir Eksikliği (DE); Vücudun toplam demirinin azalmasıdır. Demir (Fe); vücudumuzda Oksijenin dokulara taşınmasında önemli rol alır. Ayrıca yaşam için gerekli enzimlerin yapısında yer alır.

DEA; Demir eksikliği sonucu Hb miktarının azalmasıdır.

Hemoglobin (HGB), kırmızı kan hücrelerinde yer alan demir bakımından zengin bir proteindir. Bununla birlikte ana görevi vücuda oksijen taşımasıdır

Dünya nüfusunun ¼’ü anemik. Ülkemizde anemi görülme sıklığı yaklaşık okul öncesi çocukluklarda %30 oranındadır.

Demir eksikliği riskinin arttığı durumlar;

Doğumda depoları yetersiz olanlar (prematüre, annesinde demir eksikliği olanlar)
Anne sütü alamayanlar
Büyümenin hızlı olduğu dönemler (süt çocuklar, ergenler, Düşük kilo ile doğanlar)
Demirden zengin besinler alamayanlar
İnek sütünü >500 ml/gün tüketenler
Kaybı fazla olanlar (GIS kanama, inek sütü alerjisi, parazitoz

DE ve DEA de görülen sorunlar

Solukluk, halsizlik, çabuk yorulma
İştahsızlık,
Büyüme ve gelişmede gecikme
Bağışıklık sistemi bozuklukları (enfeksiyonlara eğilim artar)
Davranış sorunları
Duygulanım bozuklukları
Uyku sorunları
Motor gelişim gecikmesi
Mental-bilişsel gelişim gecikmesi

T.C. Sağlık Bakanlığı Demir Gibi Türkiye Projesi, 2004

Bebeklerin ilk 6 ay anne sütü alması

Ayın sonunda uygun ve yeterli miktarda ek besine geçilerek, emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesi,

4-12 ay arası her bebeğe proflaktik amaçlı ücretsiz demir desteği sağlanması
13-24 ay anemisi olan bebeklere demir tedavisi önerilmesi amacıyla “Demir Gibi Türkiye’’ projesi başlatılmıştır.

DEA önleme

İlk 6 ay sadece anne sütü kullanımını destekleme ***Anne sütündeki demirin İnek sütündeki demire göre emilimi çok daha iyidir. (AS Emilim oranı: %50 İS: Emilim oranı: %10)
aydan itibaren demirden zengin besinler
6 ay-1 yaş rutin tam kan sayımı. (Anemi varsa tedavi dozuna geçilmeli)
İlacı kullanırken dikkat edilmesi gerekenler (açlık, emilimini azaltan besinler, diş temizliği gibi)

Demir desteği;

Matür doğan bebeklerde 4.aydan itibaren 1-2 mg/kg/gün (1-2 dozda) demirden zengin besinleri yeterli miktarda alıncaya kadar devam (9-12.ay).
Prematür doğan bebeklerde ise 2.aydan itibaren 1 yaşına kadar profilaktik dozda verilir.

Demir preparatları;

Paraben; Parabenler, ilaçlarda ve kozmetik ürünlerde antimikrobik etkileri nedeniyle 1924'ten beri tüm dünyada, koruyucu amaçlı ve çok düşük dozlarda yardımcı madde olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Parabenler insan vücudunda östrojen hormonuna benzer etkiler göstermektedir. Vücutta toksik etki yaratacak ölçüde biriktiğini gösteren ve insanlarda doğrudan kanser oluşturmasına yönelik kanıtlanmış bilimsel veri bulunmamaktadır.

Uzm. Dr. İsmet Öncü

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı