AŞI NEDİR? AŞI GEREKLİ MİDİR?

Aşı hastalık yapma yeteneği yok edilmiş bakteri veya virüslerin yada bakterilerin toksinlerinin zararlı etkilerinin yok edilmesiyle elde edilmiş biyolojik maddelerdir. Hastalığın ortaya çıkmasını engeller veya hastalıkların sonrasında oluşabilecek kötü sonuçların oluşumuna engel olur. Aşıdan sonra oluşan antikorlar vücutta uzun süre kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşma sırasında vücuda girmesine engel olarak hastalık oluşmasını engellerler. Çocuk sağlığı denilince koruyucu sağlık hizmetleri son derece önemli bir yer tutar. Koruyucu sağlık hizmetlerinin en önemli unsurlarından birisi de aşı ile yapılan bağışıklamadır.

Aşılar hastalıkların önlenmesinde en temel unsurlardan biri olup, bazı aşılar yalnız aşılanan çocukları değil aşılanmayan çocukları da korur. Aşılama toplum sağlığının iyileştirilmesi açısından insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biridir. Dünya Sağlık örgütü’nün 1974 yılında başlattığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı ile birlikte çocuklardaki ölüm oranı önemli ölçüde azalmıştır. Bununla birlikte, halen kullanılmakta olan aşılarla bağışıklama oranlarının artırılması ve önemli ölüm nedenlerinden üçü olan meningokok, pnömokok ve rotavirus gibi mikroorganizmalara karşı yeni geliştirilen aşıların kullanıma girmesi ile birlikte çocuk ölümlerinin daha da azaltılması hedeflenmektedir. Ancak yeni geliştirilen aşıların pahalı olması nedeniyle bu aşıların ulusal aşı takvimlerinde yer almaları zaman alacaktır. Bu da aşıya en fazla gereksinim duyulan az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için üzüntü verici bir gerçektir.

ULUSAL AŞI TAKVİMİMiZDE YER ALAN AŞILAR

BCG Aşısı: Ülkemizde 2. ayda tüm bebeklere BCG aşısı yapılmaktadır. Karma Aşı (Difteri, Tetanoz, Sellüler Boğmaca, Hemofilus İnfluenza, İnaktif Polio Aşısı): Aşının yapılabileceği en erken dönem 6 haftalık bebeklerdir. Aşı 2, 4 , 6 ve 18. aylarda olmak üzere 4 doz yapılır. Bağışıklamanın rapel dozu 4 - 6 yaş arasındaki çocuklara yapılır. Oral Polio (Çocuk Felci) Aşısı: Ülkemizde 6-18 aylarda ve 4- 6 yaş arasında olmak üzere yapılması önerilmektedir.

Pnömokok Aşısı: Konjuge pnömokok aşısı en erken 6. haftada yapılabilir. Ülkemizde 2,4,6 ve 12. aylarda olmak üzere 4 doz yapılır.

KKK (Kızamık, Kızamıkcık, Kabakulak Aşısı): İlk doz 12. ayda, ikinci dozu ise 4 - 6 yaş arasında yapılmalıdır. Suçiçeği Aşısı: İlk doz 12. ayda yapılır. İkinci doz 4 - 6 yaş arasında tekrarlanmalıdır. Hepatit A Aşısı: İlk dozu 18. ayda yapılan hepatit A aşısının ikinci dozu 24. ayda tekrarlanmalıdır.

ÖZEL AŞILAR

Rotavirüs Aşısı: Aşının ilk dozu 6-12 hafta arasındaki bebeklere verilmeli, son doz 32. haftayı geçmemelidir. Meningokok Aşısı: Türkiye’de farklı aylar için ruhsat almış 3 tip aşı mevcuttur. Bunlardan birisi 9-23 ay arası 2 doz, diğeri ilk aşılama 2. Aydan sonra 4. Dozu yaşamın ikinci yılında olmak üzere 4 doz, üçüncüsü de ilki 6 hafta, ikincisi ilkinden iki ay sonra , 3. Dozu ise 12. Ayda yapılmak üzere 3 doz yapılır. İnfluenza (Grip) Aşısı: İnaktif grip aşısı minimum 6. ayda yapılabilir. Grip aşısı, öncelikle risk gruplarına önerilmekle birlikte, ailesinin aşılanmasını istediği tüm çocuklara ve erişkinlere yapılabilir. Human Papillomavirüs (Rahimağzı Kanseri) Aşısı: En erken 9 yaşında yapılabilen bu aşının ilk dozu genellikle 11-12 yaşındaki kız çocuklara yapılır, ilk dozdan 2 ve 6 ay sonra olmak üzere toplam 3 doz gereklidir.

Genel olarak bakıldığında, her yıl aşı uygulamalarıyla 3 milyon çocuk aşılanmamaya bağlı oluşan hastalıkların yol açtığı ölümlerden kurtulur. Aşılanma çocukların hakkıdır ve bu hak ellerinden alınmamalıdır. Ayrıca aşılar ve koruyucu hekimlik konusunda hassas davranmak biz hekimlerin de sorumluluğudur. Çocuklarınız aşıyla önlenebilir hastalıklardan (Boğmaca, Çocuk Felci, Grip, Hepatit B, Kızamık, Kolera, Meningokokal Hastalıklar, Rotavirüs, Su Çiçeği, Tifo (Kara Humma, HPV, Difteri, Kabakulak, Kızamıkçık, Kuduz Hastalığı, Pnömokokal Hastalıklar, Sarı Humma, Tetanoz, Tüberküloz) korunsun mutlulukla gülsün.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Uzm. Dr. Efsun Sızmaz