YAZ İSHALLERİ

Sevgili anneler YAZ ishallerini sıkça yaşadığımız şu günlerde çocuklarda su ve tuz kaybının oluşumunun önlenmesi çok önemli. İshal yapan etkenlere bakacak olursak en sık görüleni viral ishallerdir. Bununla birlikte amipe bağlı ishal de sık görülmektedir. Ağır geçirilen hastalıklarda yüksek ateş, aşırı kusma, şiddetli ishal gibi belirtiler görülebilir. Vücutta çok hızlı şekilde su kaybına yol açtığı için, kaybedilen sıvı bazen yerine konmada gecikilirse hayati tehlike de gelişebilir. Hijyen koşulları ne kadar iyi olursa olsun, hemen her çocuk 5 yaşını doldurmadan viral ishallerle karşılaşmakta ve özellikle de sıklıkla görülen rotavirüs ishali geçirirmektedir.

İshalin nedeni etken içeren dışkı ile bulaşmış olan yiyeceklerin yenilmesi veya su-içeceklerin içilmesiyle, etkenle temas etmiş kirli ellerin ağza götürülmesi ile bulaşır. Bazı viral ishaller etkenin damlacık yolu ile bulaşıp mide- bağırsak sistemini etkilemesiyle de oluşabilir.

İlk 6 ayda anne sütü ile beslenmeme, biberon ve emziğin kullanımı, besinlerin uygun şekilde hazırlanmaması ve saklanmaması, uygun olmayan su kullanımı, kötü hijyen, çocuğun bağışıklık sisteminin zayıf olması gibi bazı risk faktörleri ishal gelişimini kolaylaştırmaktadır.

Sevgili anneler eğer çocuğunuz

1 yaşın altındaysa
Çok fazla sayıda ve miktarda dışkılıyorsa
Yeterli sıvı alımı yoksa
Çocuğun su kaybı belirtileri (gözyaşı olmaması, gözlerin içe çökük olması, cildin kuru ve buruşuk olması, tükürüğün azalması) varsa,
Sıvı ve besin alımını engelleyen tekrarlayan kusmaları oluyorsa
Dışkıda kan varsa
İdrar çıkışı azaldı ise
İshal süresi bir haftayı aştı ise dikkatli olun

ROTAVİRÜS İSHALLERİ

Rotavirüs ishallerinde diğer etkenlere ait ishallerden daha fazla sulu ishal, bulantı, kusma, iştah kaybı, karın ağrısı görülür. Rotavirüs enfeksiyonu sebebiyle hastaneye yatırılan çocukların çoğunluğunda ateş, kusma ve ishal bileşiminden oluşan bir klinik belirti mevcuttur. Ancak rotavirüs ishalinin tanısı konulsa bile, hastalığa yönelik özel bir tedavi yoktur. Rotavirüs tanısını doğrulamak için birkaç laboratuar yöntemi kullanılabilir. Rotavirüs ishalinin özel tanısının konulması, tedavi yaklaşımını değiştirmez. Özel bir antiviral tedavisi yoktur. Viral ishallerin tedavisinde antibiyotiğin yeri de yoktur. Aksine, antibiyotik kullanımı bağırsak florasını bozarak, ishalin uzamasına ve ağırlaşmasına yol açabilir.

Sevgili anneler bazen kesin tanı amaçlı gayta tektiki çeşitli sebeplerle veremediğinizde üzülmeyin. Genel tedavi yaklaşımı şudur ve çocuğunuzun hekiminin önerilerine güvenin ve antibiyotik kullanımı ya da başka ilaçların yazımı konusunda ısrarcı davranmayın. Eşlik eden hastalık durumunda antibiyotik kullanmanız da gerekli haller olabilir. Bunu da gözardı etmeyin.

PEKİ NASIL KORUYABİLİRİZ ÇOCUKLARIMIZI?

Rotavirüs ishaline karşı korunma yöntemi olarak aşı yapılabilmektedir. Rotavirus aşısı Türkiye'de rutin aşı takvimine alınmış bir aşı değildir. İsteyen anne - baba çocuk hekimine başvurarak aşıyı yaptırabilir. Halen piyasada olan aşı 2006 yılından beri ABD ve birçok Avrupa ülkesi gibi ülkemizde de güvenli bir şekilde uygulanmaktadır.

Aşı yararlılığı ve güvenilirliliği ile ilgili yapılan araştırmalar aşının uygulanmaya başlamasıyla birlikte aşı yapılan hastalarda hastaneye yatış oranında yüzde 85 oranında azalma kaydedildiği ortaya koymuştur. Rotavirüs aşısının etkinliğinin %74 ile %98 arasında olduğu bilimsel yayınlanlarla ispatlanmıştır. Diğer ishal etkenlerine karşı korunmada öncelikli yöntem temizlik ve hijyene çok dikkat etmek gerekliliğidir. Korunmak için, temiz içme suları tercih edilmeli, bebek temizlendiğinde kullanılan suların temiz olmasına dikkat edilmeli, çocuklarda yalnızca pastörize süt ve şişelenmiş meyve suyu verilmeli, taze meyve ve sebzeler yenilmeden önce mutlaka bol su ile yıkanmalı, yemekten önce ve sonra, tuvalete çıktıktan sonra ve bebeğin altı değiştirildikten sonra eller iyice yıkanmalıdır. Bununla birlikte yaz ishallerinin farklı bir boyutunu da unutmamak gereklidir. Besinlerin bizlere ulaşmadan önce yani üreticiden tüketiciye ulaştırılırken soğuk zinciri kırılması durumunda mikroorganizmalar hızla üremeye başlar. Mikroorganizmaların sayısı arttıkça hastalık yapma riski de artar. Ayrıca yazın insanların denize ve havuza girmesi ağız yoluyla bu pis suları yutmalarına ve gastroenteritlerin artmasına neden olur.

DR.EFSUN SIZMAZ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANI SAĞLIKLI BESLENME-UYKU DANIŞMANI PROFESYONEL ÖĞRENCİ KOÇU