COVİD -19 ile birlikte adını daha çok duyduğumuz PNÖMOKOK yani zatürre etkeni olan hastalık nedir? Zatürre aşısı nedir ve kimlere yapılır ?

Zatürre aşısı olarak gündemimize giren pnömokok aşısı öncesi pnömokok nedir? Nasıl hastalık yapar bilmek önemlidir. Streptococcus pneumoniae (pnömokok) isimli bakteri tüm dünyada çok önemli bir halk sağlığı sorunudur. Çocuk ve yetişkinleri enfekte eder. Pnömokoklar, menenjit, pnömoni (zatürre) ve bakteriyemi gibi invazif hastalıklara (kana karışır) neden olduğu gibi, otitis media (orta kulak iltihabı ve sinüzit gibi sık görülen mukozal enfeksiyonlara da neden olur. Pnömokokların neden olduğu hastalıklar her yaşta görülmekle birlikte, invazif pnömokok hastalığı (IPH) küçük çocuklarda özellikle iki yaş altı çocuklarda sık görülür. Hastalığının sık görülmesinin yanı sıra, etkeni olduğu invazif enfeksiyonlar ölüme de neden olmaktadır.

Pnömokok enfeksiyonlarında kaynak genellikle bulgu vermeyen taşıyıcılardır. Ülkemizde boğazda bu bakterinin taşıyıcılığı ise %25 gibi çok yüksek orandadır. Pnömokokların ayrıca antibiyotik direnci, son yıllarda tüm dünyada artmıştır. Tüm bu nedenlerle tedavi zorlaşmıştır ve pnömokok enfeksiyonlarından korunmak gereklidir. Korunmanın en iyi yolu aşılamadır.

Bu aşı COVİD -19 enfeksiyonundan korumamakla birlikte, kışın risk daha da artacaktır ve bu hastalığın birlikte görüldüğünde covid-19 viral enfeksiyonunu daha ağırlaştırdığı bilinmektedir. Yine yapılan yayınlar bu aşı ile aşılamanın Covid -19 hastalığından ölüm riskini %69 gibi oranlarda azalttığını göstermektedir. Bu da şu dönemde aşılamanın önemini arttırmaktadır.

Pnömokok aşısı:

Şu an çocuklarda uygulanabilecek olan aşı KPA13’ (13 valanlı Konjuge Pnömokok Aşısı ) dür. 2000 yılında ruhsat alan KPA7 aşısı (7 valanlı Konjuge Pnömokok Aşısı) 2008 Kasım ayında ULUSAL AŞI TAKVİMİNE girmiş olup, Nisan 2011 yılında ULUSAL AŞI TAKVİMİNE girmiş olan KPA13 aşısına kadar çocuklara yapılmış olan zatürre aşısıdır. KPA 7 aşısı invazif hastalıklara karşı koruyucu olmadığı için artık kaldırılmıştır ve yapılmamaktadır. Yani Nisan 2011 doğumlulardan öncekilerin şuan zorunlu olan zatürre aşısı KPA13 aşısı yapılmamıştır, bağışıklıkları bulunmamaktadır.

PPV23 ( polisakkarit aşı) aşısı piyasada bulunan ikinci aşıdır, kısa süreli immünite oluşturması, antijenle tekrar karşılanınca “anemnestik” yanıt oluşmaması ve 2 yaşından küçüklerde yeterli antikor yanıtı (koruyuculuk) oluşturmaması nedeniyle normal aşılamada kullanılamaz. Sadece iki yaş üstü risk grubu çocuklara ve yetişkinlere ( bazı hallerde) uygulanabilir.

Şuan ULUSAL AŞI TAKVİMİMİZDE olan aşı budur, yani 13 valanlı Konjuge Pnömokok Aşısı...( 2 ay -59ay ) tüm çocuklara uygulanmaktadır. 2, 4, 12. Aylarda uygulanmaktadır. Bunun dışında tüm risk gurubu hastalığı olan küçük çocuklar, daha büyük çocuklar 2-6 yaş arası ve 6-18 yaş arası çocuklar risk gurubu olsun olmasın (ki risk gurubu olanlar mutlaka aşılanmalı) KPA13 aşısı ile aşılanabilirler.

Pnömokok bakterisinin neden olduğu hastalıklar için riski arttıran hastalıklar nelerdir?

5 yaş ve üzerinde olan çocuk ve yetişkinlerde bazı hastalıkların bulunması durumunda pnömokok hastalığı riski artar. Bu hastalıklar:

Kronik kalp hastalığı (özellikle siyanotik konjenital kalp hastalığı ve kalp yetmezliği)
Kronik akciğer hastalığı (astım hastaları dâhil)
Kronik böbrek yetmezliği
Kronik karaciğer hastalığı
Diabetes mellitus
BOS kaçağı
Kohlear implant
Orak hücreli anemi ve diğer hemoglobinopatiler
Fonksiyonel ya da anatomik aspleni, (dalağın bulunmaması)
HIV enfeksiyonu
Nefrotik sendrom
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler,
Radyasyon tedavisi ya da bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi verilen hastalıklar,
Doğuştan ya da sonradan ortaya çıkan bağışıklık sistemi yetmezlikleri
Hodgkin hastalığı ve kötü huylu kanserler, lenfoma, lösemi, yaygın kanserler,
Solid organ nakli
Hematopoetik kök hücre alıcıları
Multiple miyelom
Alkolizm

Pnömokok aşısı güvenli midir?

Evet. Pnömokok aşısı güvenlidir ve Pnömokokal hastalığı önlemede çok etkilidir. Aşıların tıpkı ilaçlar gibi yan etkileri olabilir. Çocukların çoğunda bu yan etkiler görülmez.

Pnömokok aşısının yan etkileri nelerdir?

Pnömokok aşısının yan etkileri genellikle hafiftir. Bunlar: