YAŞASIN OKUL AÇILIYOR!

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARI NASIL BESLENSİN?

Sağlıklı beslenme bebeklik döneminde başlamalı, okul çağında devam etmelidir. Ayrıca bunun sürdürülebilir olması için okul kantinlerinde satılan yiyecek ve içecekler ile çocukların bunlara ne kadar erişebilir olduğu her zaman kontrol altında tutulmalıdır.

Yaşamın her döneminde sağlıklı kalabilmek için yeterli ve dengeli beslenme oldukça önemlidir. Özellikle çocukların büyüme ve gelişmesinin hızlandığı, öğrenmenin daha yoğun olduğu okul çağı döneminde, beslenmenin önemi daha da artmaktadır. Çocuğun kişiliği özellikle okul öncesi dönemde şekillenmekte, yetişkinlikteki davranışları üzerinde etkili olacak alışkanlıkların edinilmesi bu yıllara dayanmaktadır. Çocukluk çağında kazandığı sağlıklı beslenme alışkanlıkları hayatının sonraki dönemlerini etkileyerek ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını önlemede temel çözüm yolunu da oluşturmaktadır. Çünkü sağlıklı beslenme çocuğun bedensel, sosyal, duygusal gelişmesi ve davranışları üzerinde önemli bir rol oynamaktadır.

Okul çağı, bu nedenle çocukların beslenme alışkanlıklarının geliştiği, ev dışında arkadaşlarıyla yemek yemeye başladıkları ve fiziksel, bilişsel ve sosyal büyüme ve gelişmenin hızlandığı, yetişkin dönemde sağlıklı yaşamın temellerinin atıldığı bir dönemdir.

Okul çağındaki çocuklarda sabah kahvaltısı çok önemlidir. Aileler okula göndermeden önce çocuklarının kahvaltılarını mutlaka yaptırmış olmalıdır. Sevgili anneler; okul çağındaki çocuklarımız için kahvaltı en önemli öğündür. Güne doyurucu ve besin değeri yüksek, iyi bir kahvaltı menüsü ile başlanmadığı zaman çocuklarımızda genellikle zihin performansında azalma, dikkat dağınıklığı, yorgunluk ve baş ağrısı meydana gelebiliyor. Çocuklarımız enerjisiz oluyor. İhtiyaçlarını okullarda kantinlerden hazır ve katkı maddeli yiyeceklere yönelerek gideriyorlar.

Biliyorum sabahın erken saatlerinde kahvaltı yaptırmakta zorlanıyor, çoğu zaman mücadeleden yılıyor ve zaman zaman kahvaltı yapmamalarına göz yumuyorsunuz. Bir anne olarak sabahın o saatlerinde çocuğuma kahvaltı yaptırmakta ben de çok zorlanıyorum. Unutmayın çocuklarımızın büyüme ve gelişmesi bilişsel fonksiyonlarının sağlıklı şekilde gelişebilmesi için kahvaltı en önemli öğündür. İyi bir kahvaltı yaparak veya hiç kahvaltı yapmadan okula giden çocuklar tüm gün farklı fiziksel ve zihinsel performanslar göstermektedir. Öncelikle bizleri taklit eden çocuklarımıza güzel örnek olmak için biraz daha fedakârlık yaparak anne baba olarak bizlerde kahvaltı yapalım. Kahvaltı yapma alışkanlığını bir yaşam biçimi olarak yerleştirmek için çaba sarf edelim.

Unutmayın sevgili anneler, farklı sunumlar ve lezzetler yaratarak, oyunlar oynayarak sabahın o erken saatlerinde belki uykusunu alamamış, belki okula gideceği için anksiyete yaşayan çocuklarımıza kahvaltıyı sevdirebiliriz. Bunun yanı sıra çocukların süt, ayran veya taze ve kuru meyve gibi besinlerle ara öğün yapmaları sağlanmalıdır. Okul kantinlerinde satılan yiyeceklerin seçimi konusunda da aileler çocuklarını eğitmeli ve uyarmalıdır. Çocukların enerji alımlarının bir kısmı abur cubur besinlerden gelirken, bu tür besinler daha çok öğle vaktinde okul kantinlerinde tüketilmektedir. Bu tür besinlerin genelde enerji, yağ ve sodyum içerikleri yüksek, mikro besin içerikleri ise düşüktür. Gazlı içecek, meşrubatlar, patates kızartması, cips, şekerleme çocuklar tarafından en çok tüketilen abur cubur besinlerdir. Bu besinlerin tüketimini azaltmak için iyi planlanmış bir beslenme eğitimi ile birlikte uygulamada da okul içerisinde satışa sunulan gıda maddelerinin beslenme ihtiyaçlarını karşılayıcı ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılmasına temel teşkil edici nitelikte olması gerekmektedir.Kuru meyveler (kayısı, kuru üzüm, kuru incir vb.), fındık, badem, ceviz omega yağ asitleri açısından zengin olan mineral deposudur, aynı zamanda yüksek enerjiye sahip yiyeceklerdir. Taze sıkılmış meyve suları veya katkısız meyve suları da vitamin ve mineral ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olur. Süt ve ayran, protein ve kalsiyum içerikleri ile çocukların büyümesine katkı sağlar. Dışardan temin edecekleri börek, çörek ve kekler yerine peynirli ya da ıspanaklı börek veya kuru meyve, ceviz, fındıkla zenginleştirilmiş ince kek dilimleri günlük enerji ihtiyacının bir kısmının karşılamasına yardımcı olur. İçerik, hijyen kuralları ve çocuklarımızın alacakları kalori bu şekilde kontrol altında tutulmuş olur. Yine evde hazırlanan ton balığı, beyaz peynir veya kaşar peyniriyle hazırlanmış ve içerisine domates, tatlı biber, marul, salatalık eklenmiş sandviçler daha sağlıklıdır. Özellikle, kepekli veya tam buğday ekmeği tercih edildiğinde tokluk hissi de daha uzun süre devam eder. Bununla birlikte çocukların suya ihtiyaç duydukları anda hemen tüketebilmeleri ve su içme alışkanlığı edinmeleri için mutlaka beslenme çantalarında su bulundurulması çok önemlidir.

OKUL ÇANTALARI AĞIR OLMASIN DİKKAT!

Çocuklarda 8-12 ve 12–18 yaş arasında sıklıkla karşılaşılan bir yakınma olan sırt ağrısında sırt çantaları önemli bir faktördür. Çantanın ağırlığı çocuğun ağırlığının yüzde 20'sinden daha fazla olmamalıdır. Ağır çantalar sırt ağrısına, duruş bozukluklarına yol açabilir. Ancak yapısal omurga bozuklukları ağır sırt çantası kullanımından kaynaklanmaz. Sadece eğer yapısal omurga bozukluğu varsa bozukluğu arttırır ve ağrıyı ortaya çıkarabilir. Çocuklar mümkün olduğunca hafif, bel destekli çantalar kullanmalıdır. Tekerlekli ya da elde taşınan çantaların tercih edilmesiyle sırt ağrısının ve yol açabileceği sorunların önüne geçilebilir. Çantanın hafifletilmesi ve istirahat rağmen geçmeyen sırt ağrılarında doktorunuza başvurmanızda fayda vardır. Okul taramaları da bu bağlamda aslında çok önemlidir. Ve öğretmen ve velilere de sorumluluk düşmektedir.

Dr. Efsun Sızmaz Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Beslenme ve Uyku Danışmanı Çocuk NLP ve Öğrenci Koçu