21. yüzyıl becerileri

Önce LGS ÅŸimdi YKS, ikisini de atlattı çocuklarımız. EleÅŸtiren var, “neden sınav oluyor bu yaÅŸta çocuklar?” diyen var, “%1 lik çocuÄŸu seçmek için % 99 una tembelsin beceriksizsin deniyor” diyen var, “ergenlikle aynı döneme geliyor ergenlik kaldırılsın” diyen var, “sınav kaldırılsın” diyen var. Ben de 2 yıl arayla bu sınav madurlarındanım. Ä°ki haftadır sınav yada baÅŸka bir tabirle çocuklarımızın geleceÄŸi gündemimizde.

Ben bu noktada Türkiye’de yaÅŸadığımız için kabullenme evresi olması gerektiÄŸini düÅŸünüyorum. Ülke ÅŸartlarını kabul etme. Söylenmenin, veryansın etmenin, eleÅŸtirmenin bir noktada kıymeti ya da deÄŸeri olmadığını, özellikle de tüm sistemi deÄŸiÅŸtirebilecek gücümüz yoksa. Ama yapabileceÄŸimiz bir ÅŸey var deÄŸiÅŸime kendimizden, çocuklarımızdan baÅŸlamak. “Her ÅŸey seninle BaÅŸlar” adlı kitabımı var Mimin Sekman’ın. Sınavlar birçok kiÅŸiye göre baÅŸarının göstergesi deÄŸil, ya da o kadar yıllık bilgi 2 saatlik bir sınavla ölçülemez. Biz çocuklarımıza 21. Yüzyıl becerilerini kazandırmadığımız sürece. Çocuklarımızı dünya çocukları olarak yetiÅŸtirdiÄŸimiz sürece baÅŸarılı sayılırlar aslında. Nasıl mı? Bugün Amerika’da okuduÄŸun bölümün aldığın diplomanın bir önemi yok, asıl önemli olan hangi bölümü bitirirsen bitir, bir genç olarak sen yeni dünya düzeninde ne kadar donanımlısın önemli olan bu. Sen kendini ne kadar yetiÅŸtirmiÅŸsin? Çünkü ÅŸöyle bir bakın çevrenize bizim ülkemiz de de bu durum kısmen yaygınlaşıyor. Bugün sosyal bilimler ya da herhangi bir mühendislik okuyan gencimiz yazılıma merak sarabiliyor. ÇeÅŸitli eÄŸitim platformlarından hedefine uygun eÄŸitimleri alarak kendisini geliÅŸtirebiliyor. Yani burada asıl önemli olan ÅŸey kiÅŸinin ne okuduÄŸu deÄŸil okurken kendisini ne yönde nasıl geliÅŸtirdiÄŸidir. Åžöyle de düÅŸünebilirsiniz en iyi üniversitenin, en iyi bölümünü kazanıp “nasıl olsa en iyi yerde okuyorum” deyip kendisini geliÅŸtirmeyip diplomaya güvenirse onun da sonu hüsran olabilir. 21. Yy. becerileri tamda bunu anlatıyor iÅŸte.

Peki, nedir bu 21. Yy becerileri? Bilginin büyük bir güç haline geldiÄŸi deÄŸiÅŸen, geliÅŸen teknoloji ve toplum düzeninde takım çalışması, analitik düÅŸünme, teknoloji kullanımı gibi özelliklerin ön plana çıktığı gözlenmiÅŸ. Bilginin bu kadar ulaşılabilir durumda olduÄŸunu göre göre hala eski sistemlerle çocuklara eÄŸitim vermeye çalışıyoruz orası ayrı bir baÅŸlık. Neyse konumuza geri dönelim, bu deÄŸiÅŸim ve geliÅŸime uyum saÄŸlamak adına çeÅŸitli devletler, sivil toplum kuruluÅŸları çeÅŸitli planlar hazırlayarak 21. Yy kavramını ortaya çıkarmışlardır.

Bu kuruluşlardan bazıları

21. Yy Becerileri Ortaklığı (P21),

Ekonomik Kalkınma ve Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü (OECD),

21.yy Becerilerinin ÖÄŸretimi ve DeÄŸerlendirilmesi (ATCS),

Uluslararası Eğitimde Teknoloji Topluluğu (ISTE),

Avrupa Komisyonu (EC) dur.

Planlar ve çerçeveler detaylı incelendiÄŸinde 21.yy becerilerini, teknolojiyi etkili kullanma, iÅŸbirlikli çalışma, etkili iletiÅŸim, liderlik, problem çözme, eleÅŸtirel düÅŸünme, yaratıcılık olarak tanımlayabiliriz.

Şimdi bunları tek tek ele alalım:

1. Teknolojiyi etkili kullanma: Çağımız teknoloji çağı, teknolojiyi doÄŸru kullanmak her ÅŸeyden önemli hale geldi. Teknolojinin sadece internet, bilgisayar veya sosyal medyadan ibaret olduÄŸunu düÅŸünmek oldukça üzücü olur. Teknolojiyi kendimizi geliÅŸtirmek için bir öÄŸrenme, fikirlerimizi hayata geçirmemiz için bir üretim aracı gibi pek çok farklı ÅŸekilde deÄŸerlendirmeliyiz. Teknoloji ancak etkili kullanıldığında hem bireysel hem de toplumsal geliÅŸme saÄŸlanacaktır. Günümüzde yapacağımız her iÅŸi teknolojiden destek alarak yaptığımızda zamanı daha etkili ve verimli kullanmış oluruz. Artık ÅŸirketler teknolojik yatırımları daha fazla yapıyor böyle olunca da “Teknoloji okuryazarlığı” bu ÅŸirketlerin çalıştıracakları personellerde aradıkları  21. Yüzyıl yetkinliÄŸi olarak karşımıza çıkıyor.

2. Ä°ÅŸbirlikli çalışma: KiÅŸilerin küçük gruplar oluÅŸturarak bir problemi çözmek ya da bir görevi yerine getirmek üzere ortak bir amaç uÄŸruna birlikte çalışma yoluyla bir konuyu öÄŸrenme ve tamamlama yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Burada teknoloji ile ilgili bir örnek verelim; bir oyun üretmek istiyorsunuz. Kurgu-senaryo, görsel-grafik tasarım, yazılım gibi alanlarda kendini yetiÅŸtirmiÅŸ en az 3 kiÅŸinin iÅŸbirliÄŸi içerisinde çalışması gerekmektedir. Ä°ÅŸ birliÄŸi yapan kiÅŸilerde dürüstlük, karşısındakini dinleme, saygı gibi özelliklerin olması gerekiyor.

3. Etkili iletiÅŸim: Karşı tarafa vermek istediÄŸiniz mesajı en net haliyle ve mümkün olan en kısa sürede iletmek, etkili iletiÅŸim olarak tanımlanabilir. 21. Yüzyılda etkili iletiÅŸim becerilerini güçlendirmek gerekiyor. Nedir bu beceriler dediÄŸimizde; kendini tanımak, kendini açmak ve kendini doÄŸru ifade etmek, karşımızdakini etkin ve ilgili dinlemek, empati kurabilmek (kendimizi karşımızdaki kiÅŸinin yerine koyabilmek), hoÅŸgörülü ve önyargısız olmak, eleÅŸtirilere karşı açık olmak, beden dili, göz kontağı, hitap, ses düzeyi vb. kurabilmek kavramları karşımıza çıkıyor.

4. Liderlik: Liderlikle ilgili çeÅŸitli tanımlar olmakla birlikte Bass (1990)’ın tanımı ÅŸu ÅŸekildedir:  grup dinamikleri ve süreçleri, kiÅŸilik, güç kullanma, itaat, amacı baÅŸarma, etkileÅŸim ile baÅŸkalarının yardımı olmaksızın karar verebilme gibi özelliklerin bir veya ikisinin birleÅŸimi ÅŸeklindedir.

Buna göre, liderin taşıması gereken özellikler ÅŸöyledir (Bakan ve BüyükbeÅŸe,2010):

Enerjik ve aktif olma, yargılama, bilgi, akıcı konuÅŸma ve kesinlik, yaratıcılık, açık sözlülük, dürüstlük ve etik davranış, baÅŸarı güdüsü, ileride olma arzusu, sorumluluk güdüsü, göreve dönüklük ve amaçlara ulaÅŸmada sorumluluk alma, iÅŸbirliÄŸi yeteneÄŸi, prestij, popüler ve sosyal olma, kiÅŸiler arası beceriler, sosyal katılım, nezaket ve zarafet öne çıkan lider özellikleridir.

5. Problem çözme: Problemi belirleyip tanımlayabilmeyi, alternatif çözümler üretmeyi en iyi alternatifi deÄŸerlendirmeyi seçmeyi ve seçilen çözümü uygulamayı içerir. Geri bildirim almak ve geri bildirime uygun ÅŸekilde yanıt vermekte problem çözme becerileri içinde kabul edilmektedir.

6. EleÅŸtirel düÅŸünme: akıl yürütme, analiz ve deÄŸerlendirme gibi zihinsel süreçlerden oluÅŸan bir düÅŸünme biçimidir. EleÅŸtirel düÅŸünme yerine kimi zaman tartışma mantığı ya da biçim dışı (enformel) mantık terimleri de kullanılmaktadır. Sorgulama ve ÅŸüpheciliÄŸe dayanan eleÅŸtirel düÅŸünme saÄŸduyu ve bilimsel kanıtlarla uyuÅŸan net hükümlere varmak için somut veya soyut konular üzerinde düÅŸünme süreçlerini de içermektedir.

7. Yaratıcılık: DeÄŸerli eÄŸitmen yazar ÇiÄŸdem Sezer yaratıcılığın birkaç tanımına yer verir "Ä°novatif ve üretken çocuklar yetiÅŸtirmek" kitabında. bu kitap da tam bir 21. yüzyıl çocuÄŸu yetiÅŸtirmek için yazılmış adeta, onu ayrıca ele alacağım sonraki günlerde. Diyor ki çiÄŸdem Hanım “Yaratıcı olmak; farklı düÅŸünmek, yeni bir ÅŸey icat etmek, herkesin yaptığı iÅŸi farklı yollardan yapmak, yeni ÅŸeyler hayal etmektir” der. Hayatın her alanında önemli olduÄŸunu ve hangi konuda olursa olsun yaratıcılığın mevcut duruma farklı bir bakış açısı getireceÄŸini” söyler.

Öyleyse ne yapıyoruz anneler korkmuyoruz? Çünkü ne diyor ÇiÄŸdem sezer “daha önceleri yaratıcı insanların hep özel kiÅŸiler olduÄŸunu ve genetik olarak özel DNA’lara sahip olduklarını düÅŸünürken artık biliyorum ki yaratıcı düÅŸünme doÄŸuÅŸtan sahip olduÄŸumuz geliÅŸtirilme imkanı olan ve öÄŸrenilebilir bir süreç çevresel faktörlerin ve yanlış eÄŸitimin yok edebileceÄŸi bir süreç”. Biz bunu sadece yaratıcılık deÄŸil de 21. Yüzyıl becerilerine uyarlayalım gelin haydi. Önce kendimizi sonra da çocuklarımızı geliÅŸtirerek bu yeni düzene daha hazır, çok yönlü, mutlu, yaÅŸamdan keyif alan, öÄŸrenmeyi seven, üreten,  potansiyelini gerçekleÅŸtiren, çocuklar yetiÅŸtirelim.  

Kaynaklar: AraÅŸtırma Makalesi BAUN Fen Bil. Enst. Dergisi, 21. yy becerileri ölçeÄŸinin Türk kültürüne Uyarlanması

ÇiÄŸdem Sezer, Ä°novatif ve Üretken Çocuklar yetiÅŸtirmek kitabı