Çocuğum Teknoloji Bağımlısı Mı

Teknoloji artık hayatımızın her evresinde, bu doğru!

Yetişkinlerin kullanımıyla ilgili bilimsel araştırmalara rağmen iş ve sosyal yaşamın bir parçası olarak gerekçelendirdiğimiz teknolojinin çocukların dünyasında bulunmaması veya sınırlı bulunması için neler yapabileceğimizi çok sık konuşuyoruz. Çocuklar tarafından yoğun teknoloji kullanımı gelişimlerini olumsuz etkileyebileceği için de ebeveynler açısından ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Teknoloji bağımlılığı, çocuk danışanlarımızın ebeveynlerinden aldığımız şikayetlerin başında geliyor. Aileler çocuklarının telefon, tablet, bilgisayar ve televizyonda çok vakit geçirdikleri şikayetiyle başvuruyor; çünkü bunun önüne geçmekte ve sınır koymakta zorlanıyorlar.

Bağımlılık kelimesi işin içine girdiğinde, alkol ya da madde bağımlılığındaki olduğu gibi belirtilerden bahsedebiliriz. Çocuklar telefon, tablet, bilgisayar ve televizyon gibi teknolojik cihazlardan uzak kalamama, uzak kalındığında kriz yaşama gibi belirtiler sergiliyor.

Ailelerin bu konuda endişeli olması çok anlaşılır bir durum. Ancak çocukların bilişsel gelişiminde deneyimler çok önemli. Yani izlenen şeylerden ziyade, uygulanan ve birlikte deneyimlediğiniz şeylerin etkisinin olduğunu söyleyip ailelerin bu konuya ağırlık vermesini tavsiye ederek başlayabilirim.

Çocuğunuzun teknoloji bağımlısı mı olduğunu düşünüyorsunuz? Teknoloji bağımlılığını işaret eden etmenlere bakalım!

1. Ebeveynler olarak sınır koymaya çalışıyorsunuz ama bu büyük bir krize dönüşüyorsa,
2. Artık sohbet edemiyor, paylaşımlarda bulunamıyor, hatta arkadaşlarıyla oyun oynamak yerine teknolojik cihazlara yöneliyorsa,
3. Oyun oynamıyorken ya da bir video izlemiyorken bile çocuğunuz bunlardan bahsediyorsa,
4. Davranış problemleri (öfke kontrol sorunu, argo konuşma, tükürme, vb.) izlediği şeyler sonucunda ortaya çıkmaya başladıysa,
5. İzleme süresi her geçen gün artıyor ve yetmiyorsa,
6. Çocuğunuz kendisini kötü hissederken izlediği bir video veya oynadığı bir oyunla iyi hissediyorsa,
7. Telefonunuzu veya başka bir cihazınızı gizlice alıp almadığını söylüyorsa; yani teknolojiden uzak kalamazken bunu da gizlemeye başladıysa çocuğunuzun teknoloji bağımlılığı olduğu düşünülebilir.

Çocuğunuzda yukarıda belirttiğim maddelerin birkaçı varsa ebeveynlerin evde tekrar düzeni sağlayıp, sınırlar koyması, ancak soruna cezalandırıcı veya buyurgan değil açık iletişim odaklı yaklaşması gerekiyor.

Çocuğunuzun Teknoloji Bağımlılığına Nasıl Yaklaşabilirsiniz?

Her şeyden önce aileler önüne geçilebilecek bir konuyla karşı karşıya olduklarını bilmelidir. Ancak burada ebeveynlerin emek vermesi çok önemlidir. Şimdi ebeveynlerin teknoloji bağımlılığı konusunda neler yapabileceğine bakalım:

1. Öncelikle teknolojik cihazları yasaklamak hiçbir zaman çözüm değildir! Aksine yasaklar bu cihazları daha cezbedici kılacaktır. Bu sebeple yasaklar koymak yerine aile içerisinde iletişimi keyifli bir hale getirmek gerekiyor.
2. Dönüp kendinize de bakın! Boş zamanlarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? Çocuklar ebeveynlerini gözlemleyerek, taklit ederek ve rol model alarak gelişim gösterir. Siz çocuğunuza sınır koymaya çalışırken kendiniz telefon, bilgisayar, televizyon ya da tabletle zaman geçiriyorsanız, o zaman söylediklerinizin de bir anlamı kalmayacaktır.
3. Doğada zaman geçirmeye çalışın! Bu bazen bir ormanda meşe palamudu toplama etkinliği olur, bazense ağaç dikme… Asıl önemli olan çocuğunuzun, dışarıda keyifli ve değişen bir hayatın olduğunu görmesi ve deneyimlemesi.
4. Çocuğunuza alan tanıyın! Arkadaşları ile zaman geçirebileceği ortamlar bulun ki, sokakta ya da parkta birlikte farklı oyunlar oynayıp, bu oyunlarla da eğlenebilsin (maalesef koronavirüsle belki satranç veya kart oyunları).
5. En önemlisi de; çocuğunuz sıkıldığında ya da sizin bir işiniz olduğunda, sırf daha rahat vakti geçirmek için ona teknolojik cihazlar sunmayın.

Çocuğunuz yukarıda teknoloji bağımlılığına ilişkin saydığım maddelerin hemen hemen hepsini sergiliyorsa mutlaka çocuk alanında çalışan bir uzmandan psikolog desteği almak için adım atma zamanınız gelmiş demektir. Ve unutmayın ki; çocuklarınızla geçireceğiniz hiçbir an geri gelmeyecek; bu anların tadını çıkarmak için de ebeveynler olarak emek vermeniz çok önemli.

Uzman Klinik Psikolog/Psikoterapist Fundem Ece Erdem

Kurucu, Dünya Danışmanlık ve Psikoloji Merkezi

www.dunyadanismanlikmerkezi.com