beyin ve uyku

Kimimiz 5’te uyanır kimimiz sabah 10’da. Sosyal medya hesabımda düzenlediğim ankete katılanların bir bölümü erken kalkıyor hatta haftasonu bile 6’da kalkan var. Bazıları 9’a erken diyor, bazıları 6-7 (çoğunluk bu yönde) bazıları 8-9 da kalktığını söylüyor. Herkesin erken anlayışı, geç anlayışı, yaşam tarzına ve ihtiyaçlarına göre değişiyor.

Ben kendi uyku düzenimi söylediğimde şaşırmayan bir tek kişi görmedim. Akşam 12 de yatıp, sabah saat 6 da kalkıyorum. İş, ev, spor, yemek, yazılar koşturmaca derken akşam eve geldiğimde 15 dakika kitap okuyup 30 dk. uyuyorum. 45 dakika sonra o kadar dinç bir şekilde uyanıyorum ki, istediğim her şeyi yapabilirim. O kadar enerjik hissediyorum, hatta “bir günü 2 gün gibi yaşıyorum” diyorum dostlara. Bakın Longevity bilimiyle ilgilenen Ayşegül Çoruhlu bu konuyla ilgili ne diyor?

https://www.instagram.com/reel/C7WA1sqsILx/?igsh=MXJtM21qY2ZrMTNlcw==

Öğle uykusu (ara dinlenme) fizyolojik bir olaydır. Kişinin 24 saat içerisinde uykuya yatkın olduğu dönemlerden biri de öğle uykusu saatleridir. Öğle uykusu, en az gece uykusu kadar insan vücuduna yarar sağlar. Gece yeteri kadar uyumuş, gündüz de öğle uykusu uyuyan bir kişinin vücudu tazelenir, performansı artar, düşünme ve problem çözme yeteneği hız kazanır.¹ diyor uzmanlar.

Bakınız “Dünyanın En yalnız Beyni” kitabının yazarı akademisyen yazar @serkan_karaismailoglu kitapta uzun bir bölüm ayırdığı “UYKU” konusuyla ilgili ne diyor?

Beynimiz tüm vücudumuzun sadece %2’sini oluştursa da aldığımız tüm enerjinin %20’sini tek başına kullanır. Çok fazla çalıştığı için çok enerji kullanır. Bu kadar fazla çalışan beyin aynı zamanda çok fazla atık üretiyor. Nöronlarımız arasında biriken bu atık maddeler, beynimiz için çözülmesi gereken kritik bir sorundur.

Vücudumuzda besinlerin taşınması ve oluşan atıkların uzaklaştırılması kan damarlarının ulaştığı birçok bölgede lenfatik damar ağları ile olmaktadır. Ancak beynimizde lenfatik damar ağı bulunmamaktadır. Peki, bu durumda beynimiz atıkları nasıl uzaklaştırır? Gün içinde fazlasıyla aktif olan nöronlar, kullandıkları enerji sonrasında başta amiloid beta dediğimiz proteinler olmak üzere, önemli miktarda atık üretirler. Eğer nöronlar arasındaki birikmeye başlayan bu atık proteinleri oradan uzaklaştırmazsan birikmiş atıklar uzun vadede amiloid plak adı verilen kümeleşmeleri oluşturuyor. Nöronları olumsuz şekilde etkileyen bu plakları temizlemek zor ve amiloid plaklar uzun vadede Alzheimer hastalığına neden olabilirler. Beyindeki bu atık maddelerin temizlenmesi asla ertelenmemesi gereken kritik bir süreçtir.

Peki, nöronların arasını her zaman temiz ve pırıl pırıl yapmak için ne yapman gerekiyor? “UYKU” sadece ihtiyacın olan uykuyu almak bu temizliğin tamamlanması için fazlasıyla yeterli çünkü bu temizlik yalnızca uyku sırasında gerçekleşir.²

Prof.Dr. Sinan Canan’ın NTV’de yayınlanan “Açık Beyin” programında (her program farklı bir konuyu ele alıyor, ilgilenenlere duyurulur) “uykusuz kaldığımızda neler olur? Neden uyuruz? İnsanın uyku ihtiyacı ne kadar? Alzheimer gibi hastalıklarla bağlantısı nedir? Uyku için ideal saat var mı? Uyku borcu ne demek?” ve daha birçok soruya yanıt bulabileceğiniz video linkini de buraya bırakıyorum.

https://www.youtube.com/watch?v=1sZRe6OxkFs

Uykunun bende ayrı bir yeri var eşim, çocuklarım ve dostlarım iyi bilirler. Bana “bu kadar şeyi hayatına nasıl sığdırıyorsun” diyenlere ise cevabım artık net “uykumu iyi yönetiyorum”. Sevgiyle kalın.