beyin ve uyku

Kimimiz 5’te uyanır kimimiz sabah 10’da. Sosyal medya hesabımda düzenlediÄŸim ankete katılanların bir bölümü erken kalkıyor hatta haftasonu bile 6’da kalkan var. Bazıları 9’a erken diyor, bazıları 6-7 (çoÄŸunluk bu yönde) bazıları 8-9 da kalktığını söylüyor. Herkesin erken anlayışı, geç anlayışı, yaÅŸam tarzına ve ihtiyaçlarına göre deÄŸiÅŸiyor.

Ben kendi uyku düzenimi söylediÄŸimde ÅŸaşırmayan bir tek kiÅŸi görmedim. AkÅŸam 12 de yatıp, sabah saat 6 da kalkıyorum. Ä°ÅŸ, ev, spor, yemek, yazılar koÅŸturmaca derken akÅŸam eve geldiÄŸimde 15 dakika kitap okuyup 30 dk. uyuyorum. 45 dakika sonra o kadar dinç bir ÅŸekilde uyanıyorum ki, istediÄŸim her ÅŸeyi yapabilirim. O kadar enerjik hissediyorum, hatta “bir günü 2 gün gibi yaşıyorum” diyorum dostlara. Bakın Longevity bilimiyle ilgilenen AyÅŸegül Çoruhlu bu konuyla ilgili ne diyor?

https://www.instagram.com/reel/C7WA1sqsILx/?igsh=MXJtM21qY2ZrMTNlcw==

ÖÄŸle uykusu (ara dinlenme) fizyolojik bir olaydır. KiÅŸinin 24 saat içerisinde uykuya yatkın olduÄŸu dönemlerden biri de öÄŸle uykusu saatleridir. ÖÄŸle uykusu, en az gece uykusu kadar insan vücuduna yarar saÄŸlar. Gece yeteri kadar uyumuÅŸ, gündüz de öÄŸle uykusu uyuyan bir kiÅŸinin vücudu tazelenir, performansı artar, düÅŸünme ve problem çözme yeteneÄŸi hız kazanır.¹ diyor uzmanlar.

Bakınız “Dünyanın En yalnız Beyni” kitabının yazarı akademisyen yazar @serkan_karaismailoglu kitapta uzun bir bölüm ayırdığı “UYKU” konusuyla ilgili ne diyor?

Beynimiz tüm vücudumuzun sadece %2’sini oluÅŸtursa da aldığımız tüm enerjinin %20’sini tek başına kullanır. Çok fazla çalıştığı için çok enerji kullanır. Bu kadar fazla çalışan beyin aynı zamanda çok fazla atık üretiyor. Nöronlarımız arasında biriken bu atık maddeler, beynimiz için çözülmesi gereken kritik bir sorundur.

Vücudumuzda besinlerin taşınması ve oluÅŸan atıkların uzaklaÅŸtırılması kan damarlarının ulaÅŸtığı birçok bölgede lenfatik damar aÄŸları ile olmaktadır. Ancak beynimizde lenfatik damar ağı bulunmamaktadır. Peki, bu durumda beynimiz atıkları nasıl uzaklaÅŸtırır? Gün içinde fazlasıyla aktif olan nöronlar, kullandıkları enerji sonrasında baÅŸta amiloid beta dediÄŸimiz proteinler olmak üzere, önemli miktarda atık üretirler. EÄŸer nöronlar arasındaki birikmeye baÅŸlayan bu atık proteinleri oradan uzaklaÅŸtırmazsan birikmiÅŸ atıklar uzun vadede amiloid plak adı verilen kümeleÅŸmeleri oluÅŸturuyor. Nöronları olumsuz ÅŸekilde etkileyen bu plakları temizlemek zor ve amiloid plaklar uzun vadede Alzheimer hastalığına neden olabilirler. Beyindeki bu atık maddelerin temizlenmesi asla ertelenmemesi gereken kritik bir süreçtir.

Peki, nöronların arasını her zaman temiz ve pırıl pırıl yapmak için ne yapman gerekiyor? “UYKU” sadece ihtiyacın olan uykuyu almak bu temizliÄŸin tamamlanması için fazlasıyla yeterli çünkü bu temizlik yalnızca uyku sırasında gerçekleÅŸir. ²

Prof.Dr. Sinan Canan’ın NTV’de yayınlanan “Açık Beyin” programında (her program farklı bir konuyu ele alıyor, ilgilenenlere duyurulur) “uykusuz kaldığımızda neler olur? Neden uyuruz? Ä°nsanın uyku ihtiyacı ne kadar? Alzheimer gibi hastalıklarla baÄŸlantısı nedir?  Uyku için ideal saat var mı? Uyku borcu ne demek?” ve daha birçok soruya yanıt bulabileceÄŸiniz video linkini de buraya bırakıyorum.

https://www.youtube.com/watch?v=1sZRe6OxkFs

Uykunun bende ayrı bir yeri var eÅŸim, çocuklarım ve dostlarım iyi bilirler.  Bana “bu kadar ÅŸeyi hayatına nasıl sığdırıyorsun” diyenlere ise cevabım artık net “uykumu iyi yönetiyorum”. Sevgiyle kalın.

1. https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/ogle-uykusu-omre-omur-katiyor#ogle-uykusu-vucuda-ne-gibi-yararlar-saglar
2. Dünyanın En Yalnız Beyni- Serkan KaraismailoÄŸlu