Zeigarnik Etkisi

Yeni, kitabım çıkmıştı, yaz tatili rehaveti, okula baÅŸlama telaşı derken uzun süredir fazla bir ÅŸey yazamıyordum. Yazmalıydım çünkü yazmak bana iyi geliyordu. Sadece yazmak deÄŸil, yazarken araÅŸtırmak, derinlemesine öÄŸrenmek, öÄŸrendikten sonra bilgiyi diÄŸer insanlara aktarmaktı benim sevdiÄŸim. Hangi konuda makale yazsam diye düÅŸündüm önce günlerce.  Sonra bir baÅŸlık buldum kendime. “Erteleme”. BaÅŸlık belli olduÄŸuna göre artık ilerleyebilirdim. BaÅŸladım ve bitti önceki gün yayınladım. Aylar sonra ilk kez yeni bir makale yazabilmiÅŸtim.

Mümkün olduÄŸunca hiçbir ÅŸeyi ertelemeyen, aklına düÅŸtüÄŸü anda aklına düÅŸen ÅŸeyi hemen gerçekleÅŸtirme eÄŸiliminde olan ben, yazmayı bir süre ertelemiÅŸtim yani. Her ne kadar aklıma düÅŸeni hemen yaparım desem de benim de çoÄŸu zaman ertelediÄŸim ÅŸeyler oluyor elbette. Ama çoÄŸunlukla yakın çevremin benimle ilgili dertlendiÄŸi bir konu “aklına düÅŸtü ya yapar ÅŸimdi” konusudur. Bir süre makale konusu net olmadığı için, henüz baÅŸlamadığım için ertelemiÅŸ ama sonra konuyu netleÅŸtirmiÅŸ baÅŸlayıp bitirmiÅŸtim. “BaÅŸlamak bitirmenin %90’ıdır” diye söylerim hep. Bunun bilimsel bir adı da varmış, “erteleme” baÅŸlıklı yazımı yazarken öÄŸrendim, öÄŸrendiÄŸimi paylaÅŸmazsam olmaz “Zeigarnik etkisi”.

“Zeigarnik Etkisi” insanların yarım kalmış, tamamlanmamış iÅŸleri tamamlanmış iÅŸlerden daha iyi hatırlama eÄŸiliminde olduÄŸunu gösteren bir psikolojik fenomenmiÅŸ. Litvanyalı psikiatrist Bluma Zeigarnik 1927 yılında bir çalışma yapmış. Gözlemi, bir restoranda garsonların sadece henüz ödenmemiÅŸ sipariÅŸleri hatırlayıp, ödeme tamamlandıktan sonra hızla unuttuklarını fark etmesiyle baÅŸlamış. Daha sonra laboratuvar ortamında deneklere çeÅŸitli görevler verilmiÅŸ. Bazı görevler tamamlatılmış, bazıları yarıda kesilmiÅŸ. Denekler, yarım kalan görevleri çok daha iyi hatırlamışlar. Bu yazı da baÅŸladıktan sonra bitti, çünkü zihnimde iÅŸi yarım bırakmak istemedim, bu yazı da zihnimde tamamlanmış ve yayınlanmış kategorsine böylece eklenmiÅŸ oldu.  

Demek ki neymiÅŸ ben boÅŸuna baÅŸlamak bitirmenin %90’ ı demiyormuÅŸum. BaÅŸlayın gerisi gelir ben söylemiyorum Zeigarnik söylüyor.